Nép mình bên bờ sông Đà, Xóm Đá Bia ở thôn Đức Phong là nơi sinh sống của 200 nhân khẩu thuộc nhóm dân tộc Mường Ạu Tá. Với lợi thế vị trí gần cả núi và sông, Đá Bia mang đến cho du khách các trải nghiệm văn hóa cũng như hoạt động thể chất như bơi lội, chèo thuyền kayak, bơi bè mảng, đạp xe, đi bộ đường dài và đi bộ khám phá bản làng. Người dân Đá Bia thân thiện chào đón du khách với những chén rượu tự ủ nồng ấm, những món ăn đặc sản thơm ngon và bằng những câu chuyện cổ xa xưa.
Trấn giữ cửa ngõ vùng Tây Bắc Việt Nam, tỉnh Hòa Bình tự hào là một trong những cái nôi của nền văn hóa cổ Việt Nam (Văn Hóa Hòa Bình). Tỉnh Hòa Bình có cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, những cánh rừng nguyên sinh, hang động hùng vĩ, suối hồ thơ mộng, ruộng bậc thang trải dài và những ngọn đèo dốc quanh co. Với nhiều đồng bào dân tộc cùng sinh sống trên địa bàn, Hòa Bình có một nền văn hóa đa dạng đặc sắc. Hiện nay, trên địa bàn toàn tỉnh có khoảng 20 thôn, bản du lịch cộng đồng, trong đó có các huyện Mai Châu, huyện Đà Bắc và huyện Tân Lạc.
Cư dân sinh sống tại Xóm Đá Bia là người Mường Ạu Tá, một phân nhóm của dân tộc Mường, nhóm dân tộc lớn thứ tư trong số 54 dân tộc anh em. Câu chuyện về nguồn gốc của người Mường Ạu Tá đã được truyền miệng qua nhiều thế hệ.
Trong phục sức, bộ y phục của nữ giới đa dạng hơn trang phục của nam giới. Y phục của nữ gồm áo cóm (áo pắn) và váy. Áo cóm có thân ngắn tới năng bụng, ôm sát thân người. Cạp váy của người phụ nữ Mường Ạu Tá nổi tiếng bởi các hoa văn thổ cẩm được dệt kỳ công và đẹp mắt, chân váy bằng nhung đen hoặc vải xa tanh dài chấm chân. Trang sức phụ nữ gồm vòng tay, chuỗi hạt và bộ xà tích 2 hoặc 4 giây bạc có treo hộp quả đào và móng vuốt hổ, gấu bịt bạc. Y phục nam giới đơn giản hơn, trong đó quần áo màu nâu là phổ biến nhất. Vào những ngày lễ trọng đại như lễ cưới, gia đình khá giả có thể mặc những bộ màu sắc đẹp mắt và thiết kế cầu kì hơn.
Thầy mo khi hành lễ mặc áo dài 5 thân cài khuy bên nách phải, nhuộm màu xanh hoặc đen, đội mũ vải nhọn đầu.
Dân số: 200 nhân khẩu, 42 hộ dân
Diện tích: 4,000,000m² (400 ha)
Khí hậu: Đà Bắc có hai mùa đông và mùa hè rõ rệt. Mùa đông mát mẻ, chủ yếu khô hanh kéo dài từ tháng 11 đến tháng 3, với nhiệt độ trung bình dao động từ 17°C đến 22°C. Đây là thời điểm lý tưởng nhất để ghé thăm Đà Bắc nếu bạn muốn trải nghiệm trekking và đi bộ đường dài. Trong những tháng lạnh hơn, nhiệt độ có thể xuống dưới 10°C.
Mùa hè kéo dài từ tháng 4 đến tháng 11 khi trời nóng và ẩm, đây cũng là thời điểm khu vực có lượng mưa cao nhất trong năm. Tháng 7 đến tháng 9 thường là những tháng ẩm ướt nhất, không thích hợp cho trải nghiệm trekking. Tuy nhiên, đây sẽ là thời điểm lý tưởng cho du khách trải nghiệm tham quan, bơi lội hoặc chèo thuyền kayak để ngắm nhìn những cánh đồng ngô xanh mướt và hồ nước ngọt.
Du khách đến Xóm Đá Bia có thể trải nghiệm vẻ đẹp của hồ Hòa Bình, nơi người dân địa phương sống trong những ngôi nhà bè nuôi cá lồng và sử dụng thuyền để đi lại. Du khách có thể tận hưởng hoạt động bơi lội, chèo thuyền kayak, câu cá và bơi bè mảng, lý tưởng nhất vào buổi sáng sớm. Những du khách thích hoạt động thể chất có thể thưởng thức tuyến đi bộ dài tám kilomet qua Xom Mực, băng qua cánh rừng xanh mướt mắt và quang cảnh hồ nước thơ mộng.
Đến với Đá Bia, du khách có thể tận hưởng nhiều hoạt động thư giãn và hòa mình vào văn hóa dân tộc của xóm. Du khách có thể tham quan các nhà nổi nuôi cá lồng ở lòng hồ, thử câu cá cùng người dân địa phương hoặc cùng thu hoạch sản vật tại các nương rẫy bên sườn đồi. Thưởng thức tách cà phê tại Trung tâm Thông tin Du lịch Đá Bia, nơi có tầm nhìn thoáng đạt ra mặt hồ yên ả. Du khách có thể học làm đổ thủ công mây tre đan. Những ai đam mê ẩm thực có thể học làm bánh ốc từ gạo cuốn bằng lá chuối. Vào buổi tối, du khách có thể tham gia giao lưu văn nghệ để hiểu rõ và trân trọng hơn văn hóa dân tộc đặc sắc của người Mường Ạu Tá.
Tại Đá Bia có năm homestay, mỗi nhà có sức chứa khoảng 70 khách. Xóm có nhiều nhà sàn cổ, là không gian sinh sống từ xa xưa của người Mường. Nơi nghỉ của khách thường được trang trí bằng những bức chạm khắc gỗ sơn màu, bố trí thành các ngăn riêng biệt có rèm che xung quanh, tạo điều kiện cho du khách tận hưởng sự riêng tư và ngắm nhìn cảnh đẹp yên bình qua cửa sổ.
Tỉnh Hòa Bình có địa hình miền núi và dân số gần như hoàn toàn phụ thuộc vào sản xuất nông nghiệp (lúa, ngô và các loại cây trồng khác). Khoảng 16% dân số toàn tỉnh bị ảnh hưởng bởi nghèo đói và mù chữ. Hòa Bình cũng là nơi có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số tương đối cao, trong đó có dân tộc Mường, Dao.
Tại huyện Đà Bắc, các nhóm dân tộc thiểu số chiếm tới 90% tổng dân số toàn huyện, chủ yếu là người Tày, Mường, Dao, Thái. Tỷ lệ hộ nghèo trên toàn huyện là hơn 24%. Dưới sự hỗ trợ của Action on Poverty, huyện Đà Bắc đã phát triển thành một điểm đến du lịch cộng đồng được nhiều người biết tới với bốn thôn bản ở ba xã.
Từ tháng 6/2014, được sự hỗ trợ của tổ chức Action on Poverty tại Việt Nam trong định hướng phát triển du lịch cộng đồng, một số hộ dân đã mạnh dạn tham gia làm du lịch và được dự án hỗ trợ cho vay vốn cũng như được tư vấn sửa sang lại nhà cửa, tập huấn nấu ăn và kĩ năng đón tiếp khách du lịch. Tại Xóm Đá Bia, dự án của Action on Poverty đã giúp thành lập 10 tổ nhóm dịch vụ với sự tham gia của 33 hộ gia đình.
Xem vị trí Xóm Đá Bia thuộc tỉnh Hòa Bình trên bản đồ.